An Initiative of

Supported by

Illustration

AI en kunst: Een gecompliceerde en complementaire relatie

Author

Sokcheng Thai

Brussel, België – FARI organiseerde een workshop en een panelgesprek over AI en kunst op 27 januari 2023 in The Cookery event van iMAL, de organisatie die ruimte biedt aan artistieke praktijken rond het creatieve en kritische gebruik van nieuwe technologieën in België.

De populariteit van het gebruik van kunstmatige intelligentie om kunst te genereren groeit. Er rijzen echter ethische bezwaren tegen het maken van kunst met modellen die getraind zijn met behulp van andermans kunstwerken. De discussie omvat verschillende perspectieven, waaronder het computerwetenschappelijke perspectief, het artistieke perspectief en het juridische perspectief op de relatie tussen AI en kunst, met de nadruk op de belangrijke bijdragen van AI en de beperkingen ervan en enkele belangrijke overwegingen bij het opbouwen van de relatie tussen beide. Tot de sprekers van de sessies behoren Hugue Bersini (wetenschappelijk hoofdadviseur, FARI-ULB), Geraint A. Wiggins (hoogleraar computationele creativiteit, VUB en Queen Mary University of London, UK), Eve Gaumond (juridisch AI-onderzoeker), Johan Loeckx (musicus en labmanager van het AI-lab, VUB), en Helena Nikonole (nieuwe mediakunstenaar en onafhankelijk curator en pedagoog tussen Keulen en Istabul) met als moderator de mededirecteur van FARI, Carl Mörch.

Illustration

Het motief voor de gezamenlijke organisatie van de workshop door FARI en iMAL is de behoefte die van beide kanten naar voren komt: de kunstenaars en de wetenschappers om de kloof in het begrip van elkaar te dichten. “De kunstenaars willen graag meer weten over technologie maar hebben soms geen toegang tot de mensen die de technologie ontwikkelen en de wetenschappers hebben misschien vooraf bepaalde ideeën over wat kunst kan toevoegen aan het gebied van AI en het doel is na te denken over wat de relatie is tussen deze twee gebieden,” zei Mörch in zijn openingsopmerking voor de discussie.

Tijdens de discussie bleek dat er controverses zijn over de relatie tussen AI en kunst, of ze complementair of gecompliceerd zijn. Bersini noemde een van zijn boeken die een vraag wil beantwoorden: “Kan AI authentieke kunstenaars voortbrengen?” en zijn conclusie was: “Nee!”. Hij legde in de discussie uit dat ondanks de rol van AI om de regels van de kunst te repliceren, zij alleen probeert een lopend proces van de regels te vinden uit bestaande artistieke producties, maar niet probeert te begrijpen wat er is geproduceerd, en dat er daarom slechte verhalen zijn in kunst die door AI wordt geproduceerd, waarbij steeds meer originaliteit, betekenis en zin ontbreken.

Ter ondersteuning van Bersini’s visie ziet Nikonole, als kunstenaar en curator, AI eerder als een ondersteunend instrument dan als een vervanging van kunst. In een van haar AI-producties gebruikte zij AI als vertaler van vogeltaal naar mensentaal, waardoor AI meer een bemiddelend instrument werd om mensen te helpen andere niet-menselijke wezens te begrijpen.

Illustration

Interessant zijn ook de visies op de relatie AI & Art vanuit het perspectief van de sprekers die zowel de hoed van AI-onderzoeker als van kunstenaar zelf dragen, onder wie Loeckx en Wiggins. Loeckx zei dat AI een aanvullende rol heeft op zijn werk als kunstenaar, het geeft hem meer muzikale inzichten op een plaats waar er een beperking is in muzikale taal. “Het verbetert mijn denken en verfijning van mijn denken in zowel muziek als AI,” zei Loeckx.

Wiggins benadrukte het belang van een duidelijk onderscheid tussen creativiteit en kunst, want niet alle creativiteit is artistiek en niet alle kunst is creatief. Hij verdiepte zich in het begrip creativiteit toen hij zijn visie op deze relatie uitlegde: “Creativiteit is net als intelligentie een eigenschap van wat mensen kunnen doen, je kunt het niet zien totdat het gebeurt (ex-post fenomeen) en we geven om de nieuwheid ervan, de kwaliteit en hoe we ons erbij voelen,” zei Wiggins. Hij legde ook uit dat AI tot doel heeft te begrijpen hoe de geest informatie verwerkt en dat kan worden bereikt door (1) de structuur van het systeem of (2) te kijken naar het resultaat van iets met inbegrip van de structuur en het proces af te leiden dat die structuur maakt.

Een blik op de relatie tussen AI en kunst zou niet compleet zijn zonder belangrijke mogelijke juridische vragen erbij te betrekken. Als juridisch AI-onderzoeker onderzoekt Gaumond de juridische mogelijkheden die kunstenaars hebben wanneer hun werk wordt gebruikt om AI te genereren volgens de Canadese wet. Een belangrijk juridisch probleem van deze relatie is hoe AI het werk van anderen ript om kunst te produceren, bijvoorbeeld door generatieve AI. Ze zei: “Het doel moet niet zijn om kunstenaars te vervangen; maar AI kan mensen helpen die creatief zijn maar niet vaardig (bv. knutselen, tekenen enz.), die veel ideeën hebben maar dingen niet kunnen laten leven. Dit hulpmiddel kan hun creativiteit vergroten.” De vraag zou dus moeten zijn: “Hoe kunnen we die nieuwe mensen mondiger maken zonder de kunstenaars die het werk nu doen af te breken en ervoor zorgen dat we hen kunnen beschermen en zij nog steeds van hun werk kunnen leven?” voegde ze eraan toe.

Voorafgaand aan de paneldiscussie gaven Simeon Michel (FARI AI Developer) en Lluc Bono (FARI Researcher) ook een workshop in het vertalen van kunst van tekst naar beeld tools naar fysieke formaten.

Share

Keywords

AI

Art

Other news

All news

All news