Een nieuw Europees initiatief pakt een van de meest urgente digitale uitdagingen van vandaag aan: het helpen van burgers om algoritmische systemen te begrijpen en te navigeren.

Op 1 december 2024 werd FARI – AI for the Common Good Institute (VUB & ULB) onderdeel van het ALGO-LIT (Algorithmic Literacy for Effective Transparency in the EU) project, dat loopt tot 30 november 2027. Dit Erasmus+ initiatief heeft vier partners: Datactivist en La Mednum uit Frankrijk, Waag Futurelab uit Nederland, en FARI – AI for the Common Good Institute uit België.

Het project heeft als doel de algorithmische geletterdheid te verbeteren bij digitale inclusiewerkers (bijvoorbeeld Espaces Publics Numériques (EPN), Openbare Computerruimte (OCR), bibliotheken, CPAS) en rechtenadvocaten, om burgers beter te ondersteunen bij het navigeren door algoritmisch aangestuurde systemen die de toegang tot openbare diensten en rechten beïnvloeden. Het project stelt digitale inclusiewerkers in staat om zich bezig te houden met complexe algoritmes en helpt de functies ervan begrijpelijker en uitvoerbaarder te maken. Dit gebeurt door behoeften in kaart te brengen, praktijken te delen, en tools samen te ontwikkelen. Aangezien echte transparantie verder gaat dan open code, legt het project de nadruk op bemiddeling, communicatie, en gemeenschapsopbouw. Door middel van workshops, co-creatie-initiatieven en gezamenlijke verkenning van echte geautomatiseerde beslissingen, wil het project de zichtbaarheid van algoritmische impact vergroten, capaciteit opbouwen en een ondersteunende gemeenschap rond digitale inclusie en algoritmische verantwoording bevorderen.

Het lancerings evenement: De basis leggen voor inclusieve algoritmische transparantie

Het lancerings evenement, gehouden op 26 februari 2025, bracht samen digitale inclusiewerkers, openbare administratie, Europese actoren en onderzoekers.

Het evenement benadrukte de dringende behoefte aan algoritmische transparantie die niet alleen is geworteld in toegankelijke code, maar ook in bemiddeling door middel van communicatie, uitleg en de vorming van gemeenschappen van praktijk.

Algoritmische transparantie moet dus geworteld zijn in algoritmische geletterdheid, die met en voor burgers wordt ontwikkeld. Aangezien algoritmes in toenemende mate de toegang tot openbare diensten, voordelen en rechten bepalen, moeten professionals de vaardigheden en kaders hebben om geautomatiseerde systemen op een betekenisvolle manier te interpreteren, uit te leggen en uit te dagen.

Deze sessie werd gehouden in een hybride formaat, bestaande uit twee ronde tafelgesprekken over de onderwerpen AI & digitale inclusie en digitale inclusie van openbaar beleid in de EU. Daarnaast werden in het eerste ronde tafelgesprek getuigenissen van digitale inclusiewerkers gepresenteerd over hun ervaringen met het uitvoeren van activiteiten over AI/algoritmes. Tijdens deze discussies waren Florence Camus (EPN CyberRogier), Adrien Pouillot (MedNum), Djamel Dris (Ville d’Armentières), en Erwan Le Luron (Métropole de Lyon) aanwezig.

Het tweede ronde tafelgesprek bracht Léa Gislais (ANCT), Hugues Marchal (paradigm.brussels), Danny Lämmerhirt (Waag Futurelab) en Ondine Vernier (MedNum) samen. De discussie richtte zich op hoe publieke beleidsmaatregelen digitale inclusie kunnen ondersteunen in de context van AI, waarbij de belang van bemiddeling, training, en democratisch dialoog rond technologie werd benadrukt. Sprekers bespraken zowel de kansen als de uitdagingen die AI biedt, waaronder ethische zorgen, politieke verschuivingen en de behoefte aan inclusieve, transparante systemen.

De keynote-sprekers van de sessies waren Nicolas Chagny (Internet Society) en Nathanael Ackerman (AI4Belgium, BOSA).

© Afbeeldingen door Maëlle Fouquenet

Digitale Inclusie Opbouwen met FARI

FARI speelt een leidende rol in het bevorderen van algoritmische geletterdheid door sleutel bemiddelingsvaardigheden te definiëren binnen de EU-competentiekaders en een pilotonderwijsstrategie te ontwikkelen. Het neemt ook deel aan de coördinatie van co-creatieworkshops om een EU-brede algoritmische geletterdheidskader vorm te geven. Bovendien houdt FARI toezicht op de verspreiding en beoordeling van trainingsmaterialen om ervoor te zorgen dat ze effectief en toegankelijk zijn voor de specifieke behoeften van digitale inclusiewerkers.

Samen met haar partners heeft FARI als doel de groeiende vraag naar digitale inclusiewerkers te anticiperen en tegemoet te komen, die burgers helpen navigeren door algoritmisch aangestuurde beslissingen, zoals het invullen van belastingformulieren, het interactieren met AI-chatbots en het creëren van bewustzijn.

Help de Toekomst van Algoritmische Geletterdheid Vormgeven

Ben jij betrokken bij digitale inclusie-inspanningen in België, Frankrijk of Nederland – werkend in instellingen zoals een Espace Public Numérique (EPN), Openbare Computerruimte (OCR), bibliotheek, of CPAS?

Het ALGO-LIT project voert een enquête uit om beter te begrijpen wat de behoeften, ervaringen en inzichten zijn van degenen die burgers ondersteunen bij het navigeren door algoritmisch aangestuurde systemen. Jouw input zal direct bijdragen aan de ontwikkeling van trainingen, tools en beleidsaanbevelingen over algoritmische geletterdheid in heel Europa.

We nodigen je uit om deel te nemen aan dit belangrijke initiatief door onze korte enquête van 10 minuten in te vullen (beschikbaar in Frans en Nederlands).

> > Toegang tot de enquête hier in het Frans<<

> > Toegang tot de enquête hier in het Nederlands<<

Jouw stem telt. Doe mee om een transparantere, inclusievere en meer geïnformeerde digitale samenleving op te bouwen.

Contact

– Alice Demaret, FARI, AI Impact Advisor: alice.demaret@fari.brussels
– Loup Cellard, Datactivist, Scientific Director: algolit@datactivi.st
– Bente Zwankhuizen, Waag Futurelab, Project Manager: bente@waag.org
– Quitterie de Marignan, La Mednum, Project Manager: quitterie.demarignan@lamednum.coop